Opis
Oddajemy do rąk Państwa zebrane w jednym tomie teksty Spiszaka, pasjonata historii Spisza i kultury ludowej Spisza, Michała Balary: Na południowych kresach. Obrazki z przeszłości Spisza, Szkice spiskie z czasów niedawnych, Z historii Spisza i Podhala naszego stulecia. Teksty były już wydane w pojedynczych tomikach. Dzisiaj – w nowej redakcji – wydajemy je w jednym wolumenie, który jest jednocześnie uzupełnieniem, trzecim tomem wydanych przez nas wcześniej pozycji Balary “Na Spiszu” oraz “Spiski kotlik dukatów”. Jako tytuł do tej tak ułożonej całości wzięliśmy częściowy tytuł książeczki Balary – “Szkice spiskie”, który dobrze oddaje zawartość tej publikacji. Warto zapoznać się z tymi tekstami także dzisiaj, gdyż stanowią doskonałe przybliżenie historii Spisza. Mamy nadzieję, że poznanie przeszłości „południowych kresów” umożliwi Czytelnikom także dzisiaj szersze spojrzenie na niejednoznaczną historię tego pięknego kawałka Polski, wcześniej ziemi i polskiej, i węgierskiej, i słowackiej.
Niezwykle ważne i cenne są przypisy podane przez prof. Tadeusza M. Trajdosa, wielkiego znawcy historii Spisza. Zamieszczamy je także dzisiaj za uprzejmą zgodą ich autora, ufając, że dopełnią bogate w treści pisma Michała Balary.
Szkice spiskie
Od wydawnictwa
Na południowych kresach. Obrazki z przeszłości Spisza
Wstęp
Miasteczko Podoliniec
Miasteczko Frydman – żywą historią Spisza
Kasztel we Frydmanie
Zabytkowy kościółek w Trybszu
Jarmarki w miasteczku Nowej Białej
Kapliczka przy Spiskiej Białej
Bielanie i Zorzanie
Janosik
Mara Fura i diabeł
Słowniczek wyrazów gwarowych
Szkice spiskie z czasów niedawnych
Wstęp
„Gminy urbarialne” na Spiszu i na Orawie
Zniesiono pańszczyznę na Spiszu dopiero w roku 1931
Zamek Niedzica za Salamonów w okresie międzywojennym
Z historii Spisza i Podhala naszego stulecia. Wspomnienia i relacje
Wstęp
Węgierska szkoła ludowa we Frydmanie
Żupanat spiski i Lewocza
Szkolnictwo na Spiszu przed drugą wojną światową i obecnie
Gazeta Podhalańska
Gazeta Podhala
Praca w wolnej Polsce
„Za górala czy za pana”
Wiosna polskiego Spisza
Spiszacy w Krakowie
Dzieci szkolne poci pomnikiem Władysława Orkana
Święto pieśni na Spiszu
Pierwszy wójt spiski gminy zbiorowej
Dom ludowy w Łapszach Niżnych
Komendant Legii Spisko-Orawskiej
Poświęcenie Sztandaru Drużyny Związku Harcerstwa Polskiego
Potyczki z Czechosłowacją
Przerzuty ze Słowacji i Czech do Polski
Wspomnienie o Michale Batkieiniczu
Uwolnienie z długotrwałej okupacji hitlerowskiej
Świątkarz na Spisze Polskim
Pamięci generała Andrzeja Galicy
