Wydawnictwo Astraia

O prawdziwej sztuce gry na instrumentach klawiszowych

45,00 

wydawnictwo: Astraia

autor: Carl Philipp Emanuel Bach

rok wydania: 2017
oprawa miękka
format: 155×235
ISBN: 978-83-60686-05-3

Brak w magazynie

SKU: 028 Kategorie: , Tag:

Opis

Traktat “O prawdziwej sztuce gry na instrumentach klawiszowych”, pierwsze pełne polskie wydanie fundamentalnego dzieła Carla Philippa Emanuela Bacha, jest nie tylko kopalnią wiedzy o XVIII-wiecznej technice, ornamentacji i stylistyce gry na instrumentach klawiszowych, ale również podstawową pozycją, poruszającą problematykę interpretacji, akompaniamentu i kameralistyki, bez której nie może się obyć nie tylko muzyk zainteresowany muzyką dawną, ale również współczesny pianista.

 

Wstęp do Wydania Polskiego
Wstęp od Tłumaczy

Część Pierwsza
Przedmowa
Wprowadzenie
Rozdział 1 O Palcowaniu
Rozdział 2 O Ozdobnikach
Podrozdział Pierwszy Uwagi Ogólne
Podrozdział Drugi O Appoggiaturach
Podrozdział Trzeci O Trylach
Podrozdział Czwarty O Obiegniku
Podrozdział Piąty O Mordencie
Podrozdział Szósty O Anschlag
Podrozdział Siódmy O Schleiffer
Podrozdział Ósmy O Schneller
Podrozdział Dziewiąty O Ozdabianiu Fermat
Rozdział 3 O Wykonaniu
Tabele Z Wydania Oryginalnego
Probe-Stücke (Lekcje)

Część Druga
Przedmowa
Wprowadzenie
Rozdział 1 O Interwałach i Ich Oznaczeniach
Rozdział 2 O Trójdźwiękach
Podrozdział Pierwszy
Podrozdział Drugi
Rozdział 3 O Akordzie Sekstowym
Podrozdział Pierwszy
Podrozdział Drugi
Rozdział 4 O Trójdźwięku Zmniejszonym
Rozdział 5 O Trójdźwięku Zwiększonym
Rozdział 6 O Akordzie Kwartsekstowym
Podrozdział Pierwszy
Podrozdział Drugi
Rozdział 7 O Akordzie Terckwartowym
Podrozdział Pierwszy
Podrozdział Drugi
Rozdział 8 O Akordzie Kwintsekstowym
Podrozdział Pierwszy
Podrozdział Drugi
Rozdział 9 O Akordzie Sekundowym
Podrozdział Pierwszy
Podrozdział Drugi
Rozdział 10 O Akordzie Sekundowo-Kwintowym
Rozdział 11 O Akordzie Sekundowo-Kwartowo-Kwintowym
Rozdział 12 O Akordzie Sekundowo-Tercjowym
Rozdział 13 O Akordzie Septymowym
Podrozdział Pierwszy
Podrozdział Drugi
Rozdział 14 O Akordzie Sekstowo-Septymowym
Rozdział 15 O Akordzie Kwart-Septymowym
Rozdział 16 O Akordzie Z Septymą Wielką
Podrozdział Pierwszy
Podrozdział Drugi
Rozdział 17 O Akordzie Nonowym
Podrozdział Pierwszy
Podrozdział Drugi
Rozdział 18 O Akordzie Sekstowo-Nonowym
Rozdział 19 O Akordzie Kwartowo-Nonowym
Rozdział 20 O Akordzie Septymowo-Nonowym
Rozdział 21 O Akordzie Kwartowo-Kwintowym
Rozdział 22 O Unisonie
Rozdział 23 O Jednogłosowym akomp. Samej Lewej Ręki
Rozdział 24 O Nucie Pedałowej
Rozdział 25 O Appoggiaturach
Rozdział 26 O Synkopach
Rozdział 27 O Anschlag w Rytmie Punktowanym
Rozdział 28 O Schleifer w Rytmie Punktowanym
Rozdział 29 O Wykonaniu
Rozdział 30 O Końcowych Kadencjach
Rozdział 31 O Fermatach
Rozdział 32 O Pewnych Sposobach Ozdabiania Akompaniamentu
Rozdział 33 O Naśladowaniu
Rozdział 34 Pewne Przestrogi Dotyczące Akompaniamentu
Rozdział 35 O Potrzebie Cyfrowania Basu
Rozdział 36 O Nutach Przejściowych
Rozdział 37 O Akordach w Prawej Ręce Poprz. Nuty Basowe
Rozdział 38 O Recytatywie
Rozdział 39 O Nutach Zamiennych
Rozdział 40 O Tematach Basowych
Rozdział 41 O Swobodnej Fantazji
Słowniczek terminów niemieckich

wstep od tłumaczy:

Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen Carla Philippa Emanuela Bacha składa się z dwóch części. Część pierwsza została opublikowana w Berlinie w 1753 r. i w jej tytule nie ma jeszcze określenia „Erster Theil”. Towarzyszył jej dodatek nutowy: Exempel nebst achtzehn Probe-Stücken in sechs Sonaten zu Carl Philipp Emanuel Bachs Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen auf xxvi Kupfer-Tafeln. Zawierał on osobno wydrukowane przykłady nutowe w postaci sześciu tabel, do których autor odsyłał czytelnika w tekście samego Traktatu, oraz sześć Sonat na instrument klawiszowy (Wq. 63/1–6, H 70–75). W kolejnej edycji tej części w roku 1759 (ii wyd.) strona tytułowa informuje już, że jest to pierwsza część Traktatu, co wyraźnie sugeruje plany autora co do kontynuacji Versuch i wydania kolejnej części. Część pierwsza ponownie ukazała się w 1780 roku, a następne iii jej wydanie w 1787 wzbogacone zostało dodatkiem kolejnych utworów, są to 6 Sonatine Nuove Wq. 63/7–12, H 292–297. Część druga po raz pierwszy pojawiła się w 1762 roku, również w Berlinie. Jej kolejna edycja pochodzi z 1780 r., a ii wydanie z 1797. W tym ostatnim wydaniu, już po śmierci kompozytora, znalazły się pewne dodane fragmenty tekstu oraz nowe przykłady nutowe. W xx wieku Versuch bywał wydawany jeszcze kilkakrotnie, niektóre z tych wydań traktowały tekst wybiórczo, a inne były przedrukami faksymilowymi wspomnianych wydań xviii-wiecznych.

Polski przekład Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen Carla Philippa Emanuela Bacha, który oddajemy w ręce Czytelników opiera się na tekstach jego xviii-wiecznych edycji: i wydania Części pierwszej z 1753 r., i wydania Części drugiej z 1762 r., iii wydania Części pierwszej z 1787 r. i ii wydania Części drugiej z 1797 r. W przypisach szczegółowo zaznaczyliśmy, które fragmenty tekstu zostały przez autora dodane w owych iii i ii wydaniach. Dodanemu tekstowi towarzyszą w wielu przypadkach także kolejne przykłady nutowe. Naszą, jako tłumaczy, odpowiedzialnością w ramach niniejszego przedsięwzięcia wydawniczego było dokonanie przekładu tekstu niemieckiego oraz przygotowanie do druku wszystkich przykładów nutowych.

Oryginalne wydania obu Części Traktatu w odmienny sposób prezentują przykłady nutowe, nieodzowne dla zrozumienia treści poszczególnych paragrafów. Części pierwszej towarzyszyły osobne Tabele dodane na końcu książki, z odpowiednio ponumerowanymi przykładami, do których odniesienia znajdowały się w tekście. Natomiast Część druga, wydana 9 lat po pierwszej, zawierała przykłady nutowe wplecione w tekst słowny, a stało się to możliwe dzięki udoskonaleniu technik drukarskich, co autor z zadowoleniem odnotował w Przedmowie. W niniejszym wydaniu przykłady nutowe w obu Częściach zostały wprowadzone bezpośrednio do tekstu, co zdecydowanie ułatwia lekturę Traktatu. Są one też przytoczone w zapisie, który powinien sprzyjać ich odczytaniu i zrozumieniu przez współczesnego czytelnika, mianowicie bez użycia tzw. starych kluczy. Zatem przykłady w Części pierwszej są edytowane współcześnie. Przykłady nutowe w Części drugiej są za to w większości bezpośrednio zaczerpnięte z wydań xviii- wiecznych i wydrukowane jako faksymilia (zaledwie niewielka ich część została edytowana specjalnie na potrzeby tego wydania, dla uniknięcia zapisu w starych kluczach). Dzięki temu Czytelnik może doświadczyć obcowania z oryginalnym zapisem nutowym, co uważamy za wyjątkowo istotne. Należy jedynie zwrócić uwagę na inny sposób notowania pewnych oznaczeń oraz inną „ortografię” muzyczną, jaka dopuszczalna była w tamtych czasach. Szczególnie odmiennie od współczesnych wyglądają xviii-wieczne krzyżyki podwyższające dźwięki. Nie istniała też praktyka notowania interwału sekundy kierując główki nut w przeciwne strony – obie nuty są zapisane jedna nad drugą, zachodząc nieco na siebie. Wystarczy jednak kilka chwil i tego rodzaju swoiste cechy zapisu przestają stanowić trudność w odczytaniu, mamy więc nadzieję, że nie zniechęcą one Czytelników mniej obeznanych ze starodrukami. Warto też przypomnieć, że oryginalny sposób zapisu podwyższanych składników akordów w basie cyfrowanym posługuje się systemem przekreślanych cyfr.

Aby jednak Czytelnik mógł cieszyć się także tekstem nutowym oryginalnych tabel, stanowiących integralną całość z Częścią pierwszą Traktatu, zostały one dołączone do niniejszego wydania jako faksymile. Pewne różnice, jakie zauważyć można między tekstami tych tabel w i i iii wydaniu, a które wynikają niejednokrotnie z jakości i czystości druku, zostały odnotowane w przypisach w miejscach, gdzie tekst słowny odnosi się do odpowiedniego przykładu nutowego. Jako faksymile dołączone zostały również Sonaty, jakie autor wydał wraz z Częścią pierwszą: 18 Probe-Stücke in 6 Sonaten Wq. 63/1–6. Współczesny tekst tych utworów jest dostępny w domenie publicznej.

Niniejsze wydanie zachowuje oryginalną strukturę tekstu Versuch, a więc podział na części, rozdziały, podrozdziały i paragrafy, a także sposób ich numerowania i tytułowania. Błędy w numerowaniu paragrafów, jakie wkradły się kilkakrotnie do oryginalnych wydań zostały tutaj skorygowane, co w konsekwencji poskutkowało koniecznością zmian w numeracji paragrafów. Zmiany te zostały odnotowane w przypisach. Wnikliwi Czytelnicy z łatwością spostrzegą, że jedne i te same słowa w języku niemieckim, przytaczane w naszym przekładzie w przypisach bywały przez autora zapisywane w różny sposób. Świadczy to o wciąż jeszcze nieustabilizowanej ortografii tego języka. Różnice te szczególnie widoczne są pomiędzy pierwszą i drugą Częścią Traktatu. Zachowaliśmy oryginalną pisownię, taką, jaką w danym miejscu posługiwał się autor.

C.Ph.E. Bach napisał swój Traktat z myślą o szerokim gronie odbiorców, wśród których znaleźć mogli się zarówno muzycy mniej zaawansowani – ci, którzy muzykę chcieli traktować jedynie amatorsko oraz uczniowie przygotowujący się dopiero do zawodowego praktykowania tej dziedziny – jak i wykształceni już zawodowcy: wykonawcy, kompozytorzy, nauczyciele. Współcześnie za adresatów tego Traktatu należy uznać nie tylko muzyków zajmujących się wykonawstwem muzyki xviii wieku na instrumentach historycznych, ale i pianistów grających na fortepianie współczesnym – solistów, akompaniatorów, kameralistów – oraz wszystkich muzyków reprezentujących inne specjalności, nie wykluczając wokalistów, dyrygentów i teoretyków muzyki.

Autor z jednakową atencją traktuje i Kenner (znawców) i Liebhaber (miłośników) gry na Clavier (instrumentach klawiszowych), zatem i naszym, jako tłumaczy, celem było stworzenie przekładu, który zarówno pierwszym, jak i drugim przyniesie korzyść oraz da sporo satysfakcji. Cechą naszego przekładu, która może niektórym wydać się kontrowersyjna, jest posługiwanie się stosunkowo dużą ilością oryginalnych niemieckich terminów. Być może Kenner (z powodów naukowych) uznają ich ilość za niewystarczającą, a Liebhaber wręcz przeciwnie – poczują się nimi przytłoczeni. Staraliśmy się ­jednak ­zachować rozsądną proporcję, a przede wszystkim dochować wierności treści tekstu Versuch.

Trzeba przyznać, że język polski nie wypracował terminologii w całości adekwatnej do zagadnień i zjawisk opisywanych przez C.Ph.E. Bacha. Co więcej, on sam przyznał, że być może niektóre z przytaczanych przez niego ozdobników nie zostały jeszcze przez nikogo opisane, a nawet są jego własnym pomysłem. Nadawał im więc nazwy, które ani jemu współczesnym, ani nam obecnie nie są bliskie. Tym bardziej bezzasadne jest więc, naszym zdaniem, usilne poszukiwanie dla nich polskich odpowiedników. Wydaje się, że korzystniejszym będzie, jeśli Czytelnicy zapoznają się z oryginalną terminologią i nauczą się ją stosować, co nie jest zadaniem zbyt trudnym. Podobnie funkcjonują przecież terminy odnoszące się do francuskich i włoskich ornamentów.

Zdecydowaliśmy się także na stosowanie niemieckiego słowa Clavier, oznaczającego zbiorczo grupę wszelkich instrumentów klawiszowych tej epoki, oraz wdzięcznego terminu Clavierist na określenie osób grających na Clavier. Jakiekolwiek próby tłumaczenia tych słów na język polski, uczyniłyby treści Traktatu więcej szkody, niż pożytku.

Nieco umownie za to używamy terminu Lekcja na określenie dodanych do Części pierwszej Sonat, nazywanych przez autora Probe-Stücke. Termin ten wyjątkowo trudno wyrazić w języku polskim, chodzi bowiem o utwory, które doskonale mogą przysłużyć się realizacji rozmaitych celów pedagogicznych, ale jednak przede wszystkim stanowią żywą i twórczą egzemplifikację technicznych, estetycznych i stylistycznych cech sztuki wykonawczej, będącej przedmiotem wykładu całej Części pierwszej Traktatu. Nie są to jedynie suche przykłady muzyczne, ale urocze utwory o wysokich walorach artystycznych, mogące służyć i jako doskonały materiał dydaktyczny, i jako ozdoba repertuaru koncertującego wykonawcy. Termin Lekcje jest dalekim echem słowa Lesson stosowanym na przykład w Anglii przez H. Purcella i G.F. Händla na określenie podobnych utworów dydaktycznych ich autorstwa. Zdajemy sobie sprawę, że termin Lekcje jest tu bardziej umownym niż dosłownym tłumaczeniem, niemniej skutecznie zafunkcjonował w całości tekstu, więc liczymy na to, że Czytelnicy dobrze go przyjmą.

Wszelkie niemieckie terminy zachowane w polskim przekładzie zostały opatrzone stosownymi przypisami, które powinny ułatwić Czytelnikom zrozumienie ich znaczenia oraz powód, dla którego nie zostały zastąpione polskimi odpowiednikami. Przypisy przytaczają też sporo oryginalnych, niemieckich terminów i stosowanych przez autora zwrotów, które, choć zostały przez nas przetłumaczone na język polski, uznaliśmy za stosowne podać także w brzmieniu oryginalnym, szczególnie dla pożytku Kenner, którzy mogliby w nich doszukiwać się szczególnych znaczeń i skojarzeń. Warto zauważyć, że autor jedynie z rzadka posługiwał się terminami włoskimi, tak wszechobecnymi w naszym współczesnym języku muzycznym. Używał raczej słów niemieckich, ewentualnie łacińskich i francuskich. Uszanowaliśmy tę tendencję i słowa łacińskie oraz francuskie, odcinające się na tle niemieckiego tekstu, także przytaczamy bez tłumaczenia ich w tekście polskim (ich znaczenie podane jest w przypisach).

Ideą nadrzędną naszego przekładu było unikanie interpretacji tekstu i skupienie się na wiernym oddaniu jego znaczenia. Przyznać trzeba, że tekst oryginału – wbrew temu, co deklaruje sam autor – zawiera niestety sporo zdań co najmniej dwuznacznych. Staraniem naszym było oddanie w języku polskim takiej samej niejednoznaczności, pozostawiając czytelnikom refleksję nad przyjęciem własnej ostatecznej interpretacji słów C.Ph.E. Bacha. Nie stawialiśmy sobie też za cel stylizacji języka, nadającej mu cechy dawnej polszczyzny. Traktat ten pojmujemy jako nieustannie aktualne źródło wiedzy i inspiracji, z którego wszyscy, zarówno Kenner, jak i Liebhaber mogą i powinni z zadowoleniem czerpać, zatem język jego przekładu powinien być komunikatywny dla współczesnych odbiorców.

Na koniec niech wolno nam będzie dodać, że Traktat ten napisał muzyk–praktyk dla innych muzyków–praktyków i nie jest to wyłącznie tekst źródłowy do studiów muzykologiczno-estetycznych, jak chcieliby widzieć go niektórzy. Nie jest to też jedynie świadectwo historycznych praktyk wykonawczych, ale wciąż aktualne w swoim przesłaniu, poruszające i osobiste wyznanie kompozytora, wykonawcy i pedagoga. Niech więc niniejszy przekład służy polskim muzykom–praktykom, wykonawcom i nauczycielom, poszukującym dróg interpretacji i pragnącym udoskonalać swój warsztat wykonawczy i pedagogiczny. Mamy szczerą nadzieję, iż publikacja tego Traktatu w języku polskim stanie się zachętą do sięgania po dzieła Carla Philippa Emanuela Bacha.

Joanna Solecka i Martin Kraft

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (mkidn.gov.pl)

Informacje dodatkowe

Wymiary 155 × 235 mm
Kategorie

Błąd: Brak formularza kontaktowego.

f
(212) 862-3680 chapterone@qodeinteractive.com

Błąd: Brak formularza kontaktowego.

Get on the list


    Free shipping
    for orders over 50%
    Instagram
    Social
    Newsletter

    Otrzymuj aktualne informacje o nowych publikacjach Astraia